Page 20 - Δείγμα βιβλίου Εκπ/κών, Α΄τάξη
P. 20

ΔΕΙΓΜΑ

        της λογικομαθηματικής σκέψης, όπως στο σχηματι-
                                                                                                                                                                                     που  να  φαίνονται  από  όλους  κάρτες  αριθμών  από
        σμό  συνόλων,  στις  πράξεις  ταξινόμησης,  διάταξης   ότι οι αριθμοί που χρησιμοποιούμε στις μετρήσεις                  Μοτίβα (δυσκολίες)                                  Αριθμοκάρτες  και  μολύβια).  α΄)  Κρεμάμε  σε  σημεία
                                                              δηλώνουν διαφορετικά μεγέθη, ανάλογα με τη μονά-
                                                                                                                                  Η πιο μεγάλη δυσκολία των μαθητών στα μοτίβα εί-
        και αντιστοίχισης, στις αναπαραστάσεις γεωμετρικών    δα μέτρησης. π.χ. Τα 2 μέτρα δείχνουν μεγαλύτερο                 ναι και το βασικότερο στοιχείο τους: η αναγνώριση του   το 1 -10. Στεκόμαστε απέναντι στους μαθητές, κρα-
        σχηματισμών, στην κατανόηση της σειράς και της πε-    μέγεθος από τα 5 εκατοστά.                                       κανόνα με βάση τον οποίο δομείται μία κανονικότητα.   τώντας στα χέρια μας μικροαντικείμενα π.χ. 3, 4 , 5
        ριοδικότητας  των  αριθμών  και  γενικότερα  εισάγουν   • Αριθμοί – ετικέτες. Οι μαθητές αντιλαμβάνονται ότι           Θεωρούμε σημαντικό, να εισαγάγουμε τους μαθητές       μολύβια κ.ά. Δείχνουμε μία ποσότητα μολυβιών και
        στην αλγεβρική σκέψη.                                 μερικές φορές χρησιμοποιούμε τους αριθμούς μόνο                  από νωρίς στη διαδικασία αναζήτησης και αναγνώ-       αυτοί  αφού  καταμετρήσουν  την  ποσότητα,  τρέχουν
                                                              σαν διακριτικό ενός πράγματος, π.χ. Κωδικός μιας                 ρισης των κανόνων που υπάρχουν στα μοτίβα. Τους       να βρουν και να σταθούν κοντά στον αντίστοιχο αριθ-
          Β2 - Γ2  Σύνδεση με προγενέστερες γνώσεις           κλειδαριάς, αριθμός τηλεφώνου κ.ά.                               ενθαρρύνουμε,  να  περιγράψουν  προφορικά  αυτό       μό. Όποιος φτάνει τελευταίος στον αριθμό, αναλαμ-
                                                                                                                                                                                     βάνει να δείξει την επόμενη ποσότητα μολυβιών. β)
          √ Οι αριθμοί 1 - 5. Οι μαθητές έχουν εισαχθεί στους   Η κατανόηση της ευρείας έννοιας του αριθμού είναι,             που ανακαλύπτουν ως κανόνα και στη συνέχεια να        Μοιράζουμε στους μισούς μαθητές τις κάρτες με τους
        αριθμούς  από  το  Νηπιαγωγείο,  και  από  το  πρίσμα   φυσικά,  μία  μακρόχρονη  διαδικασία  μάθησης  που             δοκιμάσουν δικές τους κατασκευές με δικούς τους κα-   αριθμούς και στους άλλους μισούς  κάρτες με εικονο-
        αυτό,  τα  μαθήματα  που  ακολουθούν  αποβλέπουν,     συντελείται  μέσα  από  πολύμορφες  εμπειρίες.  Στην             νόνες. Συνήθως, όταν τα παιδιά κατασκευάζουν από      γραφημένα σύνολα πραγμάτων (π.χ. τραπουλόχαρ-
                                                              ενότητα  αυτή  περιοριζόμαστε  στην  κατανόηση  των
                                                                                                                               μόνα τους μοτίβα, δεν αρέσκονται στην επανάληψή
        συγχρόνως, στη διάγνωση των αριθμητικών ικανοτή-      αριθμών σε σχέση με την καταμέτρηση ποσοτήτων.                   των συνθέσεων που εμπνέονται.  Σε αυτό το θέμα        τα) και τους καλούμε να σχηματίσουν ζευγάρια που
        των και γνώσεων που έχουν οι μαθητές μας.                                                                                                                                    ταιριάζουν στον αριθμό και στο εικονογραφημένο σύ-
                                                                                                                               πρέπει  να  είμαστε  σαφείς  στους  μαθητές:  μοτίβο
          √ Μοτίβα. Οι μαθητές, καθημερινά, έρχονται σε επα-                                                                   σημαίνει επανάληψη μιας σύνθεσης και η όποια αξία     νολο.
        φή  διαισθητικά  με  πολλών  ειδών  μοτίβα.  Βλέπουν    Αρχές αρίθμησης και κατανόησης των αριθμών                     του φαίνεται μόνο μετά την ολοκλήρωσή του.              Α6.   Επικίνδυνο    μανιτάρι   (Υλικά   -   Μέσα:
        μοτίβα σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ακούνε        Όταν οι μαθητές αντικρίζουν ένα σύνολο πραγμά-                                                                       Αριθμοκάρτες). Οι μαθητές κάθονται σε ένα κύκλο και
        μουσικούς ρυθμούς, αισθάνονται τους χτύπους της       των, η πρώτη ερώτηση που προκύπτει είναι “Πόσα                     Β4 - Γ4  Προτάσεις διδασκαλίας                      στη μέση είναι αφημένες κάρτες αριθμών 1-10. Ένας
        καρδιάς τους, βιώνουν καθημερινές επαναλαμβανό-       είναι;” Η απάντηση δίνεται με ένα αριθμό, ένα, δύο,                                                                    από αυτούς απομακρύνεται από τον κύκλο, βγαίνει
        μενες συνήθειες κ.λπ. Τα μοτίβα βρίσκονται παντού.    τρία κ.λπ. Ο αριθμός υποδηλώνει το πλήθος των στοι-                Ενδεικτικές  δραστηριότητες  νοηματοδότησης  των  έξω  από  την  αίθουσα,  έτσι  ώστε  να  μην  ακούσει,
        Οι περισσότεροι μαθητές, ίσως, έχουν ασχοληθεί με     χείων που περιέχει η συγκεκριμένη ποσότητα, αλλά                   αριθμών 1- 10                                       ποιον αριθμό θα ορίσουν ως επικίνδυνο μανιτάρι οι
        την  κατασκευή  απλών  μοτίβων  στη  χειροτεχνία  και   και όλες οι ποσότητες με τον ίδιο αριθμό στοιχείων,                                                                  υπόλοιποι. Όταν ο παίχτης επιστρέψει στην αίθουσα,
        τα παιχνίδια τους, στο Νηπιαγωγείο ή στο σπίτι. Στο   ανεξάρτητα από το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα ,τη                                                                      πρέπει να  συλλέξει τα καλά μανιτάρια (αριθμοκάρ-
        πρόγραμμα του Νηπ/γείου, επίσης, υπάρχει πρόβλε-      θέση τους και τη σειρά με την οποία θα τα αριθμήσου-               Α΄  Σε ανοιχτό χώρο ή σε ευρύχωρη αίθουσα           τες) και να τα βγάλει έξω από τον κύκλο που σχη-
        ψη για δραστηριότητες αντιστοίχισης πραγμάτων ένα     με. Αυτή είναι μία βασική ιδιότητα των αριθμών την                 Α1. Σχοινάκι (Υλικά -Μέσα: σχοινάκια γυμναστικής).   ματίζουν οι μαθητές, ένα την κάθε φορά. Κάθε φορά
        προς ένα και τη δημιουργία ζευγαριών.                 οποία μπορούν να αντιληφθούν οι μαθητές με απλές                 Πηδάμε σε σχοινάκι που το γυρνάνε δύο παιδιά από τις   που σηκώνει ένα μανιτάρι λέει φωναχτά τον αριθμό
                                                              συγκρίσεις ισοδύναμων ποσοτήτων, όπως:                           άκρες του και μετράμε όλοι μαζί πόσα πηδήματα κάνα-   του. Σε περίπτωση που σηκώσει το επικίνδυνο μα-

          Β3 - Γ3 Πιθανές δυσκολίες των μαθητών               • Τα 5 μολύβια παραμένουν 5, ανεξάρτητα αν είναι                 με. Μπορούμε να κάνουμε την ίδια άσκηση με εξατομι-   νιτάρι,  οι  υπόλοιποι  φωνάζουν  «Δηλητηριασμένο».
                                                                                                                                                                                     Το  παιχνίδι  διακόπτεται  και  μετράνε,  πόσες  κάρτες
                                                              μεγάλα ή μικρά, κυλινδρικά  η πολυγωνικά, κόκκινα                κευμένα σχοινάκια σε μικρές ομάδες.
          √ Οι αριθμοί 1 - 5 (δυσκολίες). Οι μαθητές, για να   ή πράσινα, αραιά ή πυκνά και ανεξάρτητα από ποιο                  Α2.  Μουσικές  ομάδες  (Υλικά  -  Μέσα:  μουσική    πρόλαβε να βγάλει έξω από τον κύκλο ο παίχτης και
        μετρήσουν ένα σύνολο πραγμάτων, πρέπει να γνω-        θ’ αρχίσουμε να τα αριθμούμε.                                    συσκευή). Οι μαθητές κινούνται σε ρυθμό μουσικής και   πόσες  μείνανε  στον  κύκλο.  Το  παιχνίδι  συνεχίζεται
        ρίζουν να αριθμούν και συγχρόνως να κατανοούν τις     • Τα 5 μολύβια είναι περισσότερα από 2 παιδιά.                   όταν φωνάζουμε έναν αριθμό, σχηματίζουν εν κινήσει    με άλλον μαθητή. Με το παιχνίδι αυτό δίνουμε στους
        έννοιες που χρησιμοποιούν. Όμως, ο βαθμός κατα-                                                                        ομάδες με τόσα μέλη, όσα ο αριθμός που είπαμε. Χρη-   μαθητές ένα κίνητρο για να μάθουν, να βρίσκουν τα
        νόησης των αριθμητικών εννοιών δεν συμβαδίζει πά-     • Τα 5 μολύβια είναι το ίδιο πολλά, όσα είναι 5 παι-             σιμοποιούμε αριθμούς 2 - 5.                           ζεύγη αριθμών, στα οποία μπορεί να αναλυθεί ένας
        ντα με τις δεξιότητες απαρίθμησης που δείχνουν. Για   διά. Αν σε αυτά προσθέσουμε ή αφαιρέσουμε τις                                                                          αριθμός.
        να διαγνώσουμε τις αντιλήψεις των παιδιών για τους    ίδιες ποσότητες, μολύβια και παιδιά θα είναι πάλι το               Α3.  Μουσική  και  αριθμοί  (Υλικά-  Μέσα:  Μουσική
        αριθμούς και τις δεξιότητες αρίθμησης που κατέχουν,   ίδιο πολλά (ισοδύναμες ποσότητες).                               συσκευή).  Οι  μαθητές  κινούνται  στο  ρυθμό  κάποιας   Β΄ Στην αίθουσα διδασκαλίας
        καλό είναι να παρατηρούμε, αν ισχύουν ή δεν ισχύ-                                                                      μουσικής που επιλέγουμε και κατά διαστήματα σταμα-
        ουν  τα ακόλουθα:                                       Γραφή των αριθμών                                              τάμε τη μουσική και φωνάζουμε έναν αριθμό, π.χ. τρία.   Β1. Τι έχουν οι άνθρωποι από ένα (1) ή δύο (2);
                                                                                                                               Τότε οι μαθητές συνεχίζουν την κίνησή τους στο ρυθμό   Συζητούμε με τους μαθητές και ψάχνουμε να βρούμε
        • Λεκτική απαρίθμηση. Οι μαθητές γνωρίζουν τη           Οι μαθητές συνήθως παίρνουν πρωτοβουλίες και                   της μουσικής, αλλά με τρία μέλη του σώματός τους να   ποια μέλη  του σώματος έχει ο άνθρωπος φυσιολογι-
        σειρά των αριθμών και τους χρησιμοποιούν σαν να       γράφουν  ή  ζωγραφίζουν  αριθμούς  με  προσωπικό                 έρχονται σε επαφή με το έδαφος, π.χ. δύο πόδια κι ένα   κά από ένα, π.χ. ένα στόμα, μία μύτη κι ένα πρόσω-
        βάζουν λέξεις σε μία σειρά, χωρίς να κατανοούν την    τρόπο. Ο ρόλος μας, ως  εκπ/κών, είναι να παρατη-                χέρι. Όταν αρχίζει πάλι η μουσική επανέρχονται πάλι   πο, ή από δύο, π.χ. δύο μάτια, δύο χέρια, δύο πόδια.
        μαθηματική τους έννοια.                               ρήσουμε τον τρόπο γραφής που χρησιμοποιούν και                   με  φυσιολογικές  κινήσεις,  ώσπου  να  ακούσουν  έναν   Παρόμοια,  μπορούμε  να  αναζητήσουμε  μοναδικά
        • Αριθμοί – ονομασίες. Οι μαθητές απαριθμούν τα       όπου  χρειάζεται  να  παρεμβαίνουμε  διορθωτικά.  Οι             άλλον αριθμό. Αν δώσουμε έναν αριθμό πάνω από 4,      αντικείμενα των μαθητών, π.χ. μία τσάντα, ένα ρολόι
        στοιχεία ενός συνόλου, σαν να δίνουν ένα όνομα        παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται, φυσικά, με τρόπο                 π.χ. 5, τότε, μπορούν να συνεργαστούν δύο ή και πε-   κ.λπ. ή αντικείμενα που συνήθως αποτελούν ζευγά-
        στο κάθε ξεχωριστό στοιχείο, δηλαδή, δεν προσδί-      παιδαγωγικά  ορθό,  δηλ.  χωρίς  να  είμαστε  απορρι-            ρισσότερα παιδιά, για να συμπληρώσουν τα μέλη που     ρια, π.χ.  δύο σκουλαρίκια,  δύο κάλτσες, δύο γάντια
        δουν άμεσα την έννοια της ποσότητας που δηλώνει       πτικοί  και  απαξιωτικοί  στις  προγενέστερες  γνώσεις           απαιτούνται να έχουν επαφή στο έδαφος και να προ-     κ.λπ.
        ο κάθε αριθμός που αναφέρουν ξεχωριστά, αλλά          των μαθητών και με τρόπο ενθαρρυντικό να δίνουμε                 χωράνε σαν ένα σώμα.                                    Β2. Τσιμπήματα. (παιχνίδι αισθητοποίησης). Οι παί-
        αντιστοιχούν κάθε αριθμό με ένα πράγμα που με-        τις κατάλληλες τεχνικές ασκήσεις και οδηγίες. Ειδικά,                                                                  χτες σε ομάδες 7 - 9 ατόμων κάθονται σε ένα κύκλο
                                                                                                                                 Α4. Τι λέει ο αρχηγός;  Δίνουμε στους μαθητές την
        τράνε.                                                όσο αφορά στην καλλιέργεια των δεξιοτήτων γραφής,                πληροφορία, π.χ. «Ο αρχηγός λέει, να κάνετε 3 πηδή-   ο ένας πίσω από τον άλλο.  Εξηγούμε, ότι αυτό που
        • Συνολικός αριθμός. Οι μαθητές αντιλαμβάνονται       δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι μαθητές πρέπει να             ματα με το δεξί πόδι!» και αυτοί εκτελούν μετρώντας   θα αισθανθούν να κάνει στην πλάτη τους  ο προη-
        ότι ο τελευταίος αριθμός που μετράνε δείχνει όλα τα   διαθέτουν και την κατάλληλη ψυχοκινητική ωριμότητα               φωναχτά ως το τρία. Σε κάθε εντολή,  λέμε φωναχτά     γούμενος παίχτης, πρέπει να το μεταφέρουν με τον
        πράγματα που έχουν μετρήσει.                          προς τούτο, πράγμα που δεν είναι πάντα σίγουρο για               τον αριθμό ή  δείχνουμε μία αριθμοκάρτα. Κάθε φορά,   ίδιο  τρόπο  στον  επόμενο.  Πηγαίνουμε  στον  τελευ-
                                                              την ηλικία που αναφερόμαστε. Γενικά αποδεχόμαστε
        • Αριθμητικά και αριθμοί. Οι μαθητές χρησιμοποιούν    ότι  η σωστή φορά γραφής των αριθμών είναι από                   όμως,  η  πρόταση  εισάγεται  με  το  «Ο  αρχηγός  λέει   ταίο, τσιμπάμε στην πλάτη του π.χ.  τρεις φορές. Ο
        αριθμητικά (πρώτος, δεύτερος, τρίτος...) για την      τα πάνω προς τα κάτω και από τα αριστερά προς τα                 να…», διαφορετικά η εντολή είναι άκυρη και οι μαθητές   παίχτης αυτός πρέπει, χωρίς να μιλήσει, να κάνει το
        αρίθμηση προσώπων ή πραγμάτων και συνδέουν            δεξιά, όπως είναι και η ανάγνωση ενός κειμένου.                  κάθονται ακίνητοι.                                    ίδιο στο μπροστινό του και με τον ίδιο τρόπο να συνε-
        την αριθμητική σειρά  με τον αριθμό.                                                                                                                                         χίσουν όλοι μέχρι να φτάσουμε στον πρώτο. Ο πρώ-
        • Αριθμοί και μετρήσεις. Οι μαθητές αντιλαμβάνονται                                                                      Α5.  Ποσότητες  και  αριθμοί  (Υλικά  -  Μέσα:      τος στη σειρά παίχτης, αφού δεν έχει κανέναν άλλον


     40                 Μαθηματικά Α΄Δημοτικού, Με τον Σπορίκο και τον Φουντούκο - Βιβλίο εκπ/κού                                                                         Α΄ Μέρος, 1η ενότητα                                         41
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25