Page 4 - ekp_m

μήκος από την αρχή γιατί αυτό θα βοηθήσει τα παιδιά να ανακαλύψουν γρηγορότερα τη διαφορά
1.iv. Εισαγωγή στις μετρήσεις μήκους (ΙΕΠ: ΠΣ 2021) ανάμεσα από άλλα μετρήσιμα μεγέθη, όπως είναι η επιφάνεια και ο όγκος. Για παράδειγμα, βάζουμε
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση: αντικείμενα στη σειρά, από το μικρότερο στο μεγαλύτερο, ανάλογα με μήκος του, την επιφάνειά του
Γνώσεις Δεξιότητες Στάσεις τον όγκο του. Αρχίζουμε πάντα από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο και από τα αριστερά προς τα
► Να διακρίνουν τα διαφορετικά μεγέθη που μετράνε ► Να εκτελούν άμεσες και έμ- ► Να εκτι- δεξιά, όπως είναι στην αριθμογραμμή και όπως γράφουμε. Χρησιμοποιούμε και τους τρεις βαθμούς
(μήκος, επιφάνεια, όγκος). μεσες συγκρίσεις μεγεθών ως μούν τη των σχετικών επιθέτων (μακρύς, πιο μακρύς, ο πιο μακρύς κ.ά.)
► Να αντιλαμβάνονται ότι το μήκος ενός αντικειμένου προς το μήκος τους ή σε σχέση σημασία των Βασικές λέξεις και έννοιες
δεν αλλάζει, όποια κι αν είναι η διάταξη στον χώρο. με την απόσταση. μετρήσεων σε Μήκος
► Να εξηγούν τη διαδικασία επικάλυψης (από ποιο ► Να χρησιμοποιούν μη συμ- ζητήματα και
σημείο ξεκινάω την επικάλυψη / μέτρηση, χωρίζω την βατικές μονάδες μέτρησης. προβλήματα μακρύ - πιο μακρύ - το πιο μακρύ, ψηλό - πιο ψηλό - το πιο ψηλό,
επιφάνεια σε ίσα μέρη, χρησιμοποιώ τη μονάδα μέτρη- ► Να μετρούν με επαναληπτι- καθημερινότη- χαμηλό - πιο χαμηλό - το πιο χαμηλό, κοντό - πιο κοντό - το πιο κοντό,
σης όσες φορές χρειάζεται). κή χρήση της μονάδας. τας (π.χ. για πλατύ, - πιο πλατύ - το πιο πλατύ, στενό - πιο στενό - το πιο στενό.
την οργάνωση
► Να αντιλαμβάνονται ότι το αριθμητικό αποτέλεσμα ► Να χρησιμοποιούν τυπικά του χώρου).
της μέτρησης εξαρτάται από τη μονάδα μέτρησης (αν εργαλεία μέτρησης. Α΄ Δραστηριότητες με το Σπορίκο και το Φουντούκο (1.iv)
αλλάξω μονάδα θα αλλάξει το αριθμητικό αποτέλεσμα). 1) Ήρθε ο πελαργός και τα χελιδόνια (σελίδες φυλλαδίου 4-5)

Ενδεικτικές Δραστηριότητες μέτρησης μήκους (1.iv) Μια μέρα της άνοιξης προτού τελειώσει ο Μάρτιος και μπει ο Απρίλιος μήνας, ο Σπορίκος ξύπνησε
• Παίζουν παιχνίδια με άλματα στην αυλή του σχολείου και κάνουν εκτιμήσεις για το ποιος πήδηξε πιο από τιτιβίσματα χελιδονιών. «Ήρθαν οι γείτονες, τα χελιδόνια!» ψιθύρισε και χάρηκε γιατί ένιωσε,
μακριά. Μετρούν με συμβατικούς ή μη συμβατικούς τρόπους, καταγράφουν και συγκρίνουν. ότι ο χειμώνας πέρασε και μπήκε για τα καλά η άνοιξη. Αμέσως, πετάχτηκε πάνω στα κεραμίδια να
• Σε διαδρομές που έχουν σχεδιαστεί στο δάπεδο της αυλής, με κιμωλίες διαφορετικών χρωμάτων, αφού δει τι συμβαίνει κι εκεί συνάντησε το φιλαράκι του, το χελιδονάκι. Με το χελιδονάκι αυτό γεννήθηκαν
ακούσουν μια ιστορία γι αυτές τις διαδρομές που οδηγεί σε αδιέξοδο (π.χ. δεν μπορεί να βρει ο δράκος την ίδια χρονιά και στο ίδιο σπίτι. Μόνο που το περασμένο φθινόπωρο, το χελιδονάκι έφυγε για πιο
τον πιο σύντομο δρόμο για το κάστρο), προσπαθούν να δώσουν λύση κάνοντας συγκρίσεις με έμμεσο ζεστά μέρη και να ΄το, τώρα, πίσω στην πατρίδα όπου γεννήθηκε. Ο Σπορίκος χάρηκε, πλησίασε
τρόπο (π.χ. χρησιμοποιώντας κορδέλες) ώστε να βοηθήσουν τον ήρωα να φτάσει γρήγορα στον προορι- και έπιασαν αμέσως την κουβέντα για το μακρινό ταξίδι. «Ήταν πολύ μακριά» είπε το χελιδόνι, «πε-
σμό του. τάξαμε πάνω από μια μεγάλη θάλασσα, σε μεγάλο ύψος, κουραστήκαμε πολύ και κινδυνέψαμε να
• Φτιάχνουν ατομικά δελτία καταγραφής των χαρακτηριστικών τους (π.χ. μετρούν το ύψος τους, το μέγε-
θος της παλάμης τους) χρησιμοποιώντας συμβατικές και μη συμβατικές μονάδες μέτρησης και περιγρά- πέσουμε στη θάλασσα και να χάσουμε τη ζωή μας. Σταθήκαμε, όμως, τυχερά. Ένα σμήνος πελαρ-
φουν τον εαυτό τους και τον διπλανό τους με βάση αυτές τις καταγραφές. γών μας βοήθησαν. Μας άφησαν να ανεβούμε στις πλάτες τους και να ξεκουραστούμε, την ώρα
• Φτιάχνουν οδηγίες εύκολης πρόσβασς για παιδιά με κινητικές ή άλλες δυσκολίες, μετρώντας αποστάσεις που αυτοί πετούσαν. Ξέρεις, οι πελαργοί έχουν μεγάλα φτερά και πάνε γρήγορα και πιο δυνατά…».
με βήματα ή άλλους τρόπους, ώστε να μπορούν να κινούνται με ασφάλεια (π.χ. μετρούν την απόσταση Την ώρα που λέγανε αυτά, φάνηκε ένας πελαργός. Το χελιδονάκι για να δείξει τη φιλία του, πέταξε
ανάμεσα στα τραπεζάκια για να περνά το αναπηρικό καροτσάκι). πάνω από τα μεγάλα του φτερά και πήγαινε παρέα μαζί του. Ο Σπορίκος έβλεπε τα πλατιά φτερά
• Συνεργάζονται σε δύο ομάδες, ανταλλάσσοντας οδηγίες ώστε να κατασκευάσουν πανομοιότυπα χάρτινα και τα μακριά πόδια του πελαργού και τα σύγκρινε με τα δικά του και του χελιδονιού. «Αλήθεια, πόσο
σπιτάκια και χρησιμοποιούν τυπικές μονάδες μέτρησης (π.χ. χάρακας) ώστε να κόψουν τα ίδια μήκη στα πιο πλατιά φτερά έχει από εμένα; Πόσο πιο μακριά πόδια από τα δικά 1 Ο πελαργός και τα χελιδόνια
χαρτόνια, και να φτιάξουν τη μακέτα της πόλης τους. μου έχει;» αναρρωτήθηκε.

Διδακτική προσέγγιση (1.iv) Συναφείς δραστηριότητες

Μήκος (Έννοια - Μέτρηση και σύγκριση) Άμεσης σύγκρισης μηκών
Τα παιδιά της νηπιακής ηλικίας, ανακαλύπτοντας το σώμα τους, αντιλαμβάνονται τις διαστάσεις - Ποια αγκαλιά έχει μεγαλύτερο άνοιγμα σε μήκος;
των χεριών, των δακτύλων, των ποδιών και γενικά του σώματός τους, ως μάκρος. Έτσι, στην αρχική Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να χωριστούν σε ομάδες και να συγκρίνουν
αισθητοποίηση της έννοιας του μάκρους, συμπεριλαμβάνουν τις έννοιες του μήκους του ύψους και τις αγκαλιές τους για να βρουν ποια έχει μεγαλύτερο άνοιγμα σε μήκος.
του πλάτους. Πάνω σε αυτή την εμπειρία καλούμαστε να εργαστούμε με την έννοια του μήκους και Αφήνουμε τα παιδιά να συζητήσουν και να αποφασίσουν τρόπους σύ-
την αρχή μέτρησης. Όταν αναφερόμαστε στο μήκος ή στο ύψος ενός σώματος, φροντίζουμε, έτσι, γκρισης. Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσιάζει τον τρόπο και τα αποτελέ-
ώστε τα παιδιά να συγκεκριμενοποιούν την απόσταση, π.χ. «από εδώ, έως εκεί». σματα των συγκρίσεων. Φωλιά πελαργού κοντό / ακρύ στενό / πλατύ
Ο πιο απλός τρόπος σύγκρισης του μήκους δύο αντικειμένων είναι η απευθείας σύγκριση, βάζο- Διάταξη αντικειμένων σύμφωνα με το μήκος τους 4 Μέτρηση μήκους: Άμεσες και έμμεσες συγκρίσεις (1.iv).
ντας το ένα σώμα δίπλα στο άλλο. Εάν είναι αδύνατο να μετακινήσουμε τα αντικείμενα, τότε, γεννιέ- Διάταξη μολυβιών από το μικρότερο στο μεγαλύτερο. ℮ ℮ ℮
ται η ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε ένα μέτρο σύγκρισης, π.χ. μπορούμε να πάρουμε ένα σχοινί και Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να τοποθετήσουν παράλληλα μερικά μολύ- - Ποιό είναι πιο μακρύ; Ποιο είναι πιο κοντό;
∆/Ε
℮ ℮ ℮
να συγκρίνουμε το μήκος τους με το τεντωμένο σχοινί. Έτσι, μπαίνουμε στη λογική αναζήτησης της βια, από το μικρότερο στο μεγαλύτερο και με τρόπο ώστε να μπορούν
κατάλληλης μονάδας μέτρησης και σύγκρισης. Όσο πιο κατάλληλες μονάδες μέτρησης βρίσκουμε να δουν και να συγκρίνουν το μήκος τους. Τα παιδιά περιγράφουν με
τόσο, πιο αξιόπιστες γίνονται οι μετρήσεις μας. Όταν τα παιδιά κατανοήσουν την αρχή αυτή, θα λόγια και εξηγούν τον τρόπο σκέψης και το αποτέλεσμα της σύγκρισης.
έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα μαθηματικής σκέψης. Οι πιο συνηθισμένες αυθαίρετες μονάδες μέ- - Πόσο μακρύ είναι;
τρησης του μήκους που χρησιμοποιούν τα παιδιά είναι για παράδειγμα, οι. συνδετήρες, τα ξυλάκια, Μέτρηση και σύγκριση μηκών με αυθαίρετες μονάδες μέτρησης
οι γόμες, τα μολύβια, η παλάμη ή το δάχτυλο του χεριού, τα βήματα κ.ά. Ερωτήματα προς διερεύνηση.
Όσον αφορά στη χρήση της γλώσσας, θεωρούμε σημαντικό στις μετρήσεις και σε κάθε σχετική πε- - Πόσους συνδετήρες μακρύ είναι το μολύβι αυτό;
ρίσταση να χρησιμοποιούμε τον ακριβή όρο μήκος για να αποδώσουμε την έννοια. Τα παιδιά, όπως - Πόσες σπιθαμές μακρύ είναι το τραπέζι αυτό;
συμβαίνει γενικά με τη γλώσσα, δεν αντιλαμβάνονται από την αρχή την έννοια με πληρότητα αλλά - Πόσες πατημασιές είναι από εδώ … έως εκεί;
εισάγονται σιγά –σιγά με εμπειρικό και διαισθητικό τρόπο. Συνιστούμε τη συνεπή χρήση του όρου - Πόσα βήματα είναι από εδώ … έως εκεί; Άμεσες και έμμεσες συγκρίσεις. Μέτρηση με μή τυπικές μονάδες, εκτιμήσεις (1.iv). 5
4 Με τον Σπορίκο και τον Φουντούκο, Δραστηριότητες Mαθηματικών για το Νηπιαγωγείο 5