Page 2 - ekp_g

1. ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ προσανατολισμού. Οι πρώτες λέξεις που μαθαίνουν, για να δηλώσουν τη θέση, είναι πάνω- κάτω,
μέσα-έξω. Στη συνέχεια μαθαίνουν να χρησιμοποιούν λέξεις, όπως κοντά-μακριά, πίσω–μπροστά,
1.i. Έννοιες του χώρου ως σύστημα αναφοράς (ΙΕΠ: ΠΣ 2021) ανάμεσα κ.ά. Ιδιαίτερη δυσκολία παρουσιάζουν οι λέξεις αριστερά και δεξιά, γιατί η χρήση τους σχε-
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση: τίζεται με τη θέση από την οποία περιγράφουμε κάτι. Έτσι, λοιπόν, αν πρόκειται να δώσουμε στα
Γνώσεις Δεξιότητες Στάσεις παιδιά την οδηγία, «Σηκώστε πάνω το αριστερό σας χέρι», σε περίπτωση που βρίσκονται μπροστά
► Να αντιλαμβάνονται τις σχέσεις γειτνία- ► Να εντοπίζουν και να περιγράφουν ► Να συνειδητο- μας κατά πρόσωπο και θέλουμε να υποδείξουμε τη συγκεκριμμένη ενέργεια, πρέπει να σηκώσουμε
σης (κοντά-μακριά) και σειράς ή διαδοχής διαφορετικές θέσεις, διευθύνσεις και δι- ποιούν τη σημασία το δεξί μας χέρι, αλλιώς θα μπερδευτούν. Ένας καλός τρόπος προσανατολισμού για τα παιδιά είναι
(εμπρός-πίσω, πάνω-κάτω κ.τλ.) σε ορ- αδρομές στον χώρο, χρησιμοποιώντας των αναπαραστά- να συνειδητοποιήσουν με ποιο χέρι γράφουν. Για να γίνει αυτό πρέπει να απευθύνουμε την ερώτη-
γανωμένα (π.χ. τετραγωνισμένα δάπεδα) διαφορετικά συστήματα αναφοράς. σεων του χώρου ση σε κάθε παιδί χωριστά και να κατονομάσουμε το χέρι με το οποίο γράφει. Άλλοι εκπ/κοί συνδέουν
και μη οργανωμένα περιβάλλοντα (π.χ. ► Να εντοπίζουν και να περιγράφουν και τη χρήση τις έννοιες αυτές με το αριστερό μέρος της καρδιάς ή με το χέρι που κάποιος χαιρετάει.
στην αυλή ή στο πάρκο) χρησιμοποιώντας διαφορετικές θέσεις, διευθύνσεις και χαρτών για την εύ-
διαφορετικά συστήματα αναφοράς (π.χ. σε διαδρομές σε τετραγωνισμένα περι- ρεση της βέλτιστης Η σωστή χρήση των όρων προσανατολισμού την ώρα των παιχνιδιών και των δραστηριοτήτων
σχέση με σώμα ή με άλλα αντικείμενα . βάλλοντα. διαδρομής. βοηθάει τα παιδιά να εσωτερικεύσουν το περιεχόμενο των εννοιών σε διάφορες καταστάσεις και να
► Να εντοπίζουν σχέσεις εγκλεισμού, όταν ► Να περιγράφουν διευθύνσεις και δι- ► Να χρησιμοποι- σχηματίσουν προσωπικές εσωτερικές αναπαραστάσεις των εννοιών αυτών. Για παράδειγμα στο
δηλαδή ένα στοιχείο είναι ανάμεσα σε άλλα αδρομές σε απλούς ή οικείους χάρτες . ούν μαθηματικό παιχνίδι «Κρυφτό», ο παίχτης πρέπει να σκεφτεί, ποια θέση είναι καλύτερη για να κρυφτεί, από
ή περιβάλλεται από κάτι άλλο (π.χ. εσωτε- ► Να περιγράφουν διευθύνσεις και λεξιλόγιο σε σχέση ποιες οπτικές γωνίες μπορεί να γίνει ορατός από τον κυνηγό κ.λπ. Για την αναλυτική περιγραφή του
ρικό ή εξωτερικό, μέσα-έξω, ανάμεσα). διαδρομές από διαφορετικές θέσεις, με τον προσανατο- παιχνιδιού θα χρειαστεί τις κατάλληλες χωρικές έννοιες.
► Να διακρίνουν τη θέση ενός αντικει- χρησιμοποιώντας νοερές εικόνες. λισμό στην καθημε- Βασικές λέξεις και έννοιες
μένου σε σχέση με το σώμα τους ή άλλα ρινότητά τους.
αντικείμενα στον χώρο από διαφοερτικά Μέσα-έξω, πάνω-κάτω, μπροστά–πίσω, κοντά–μακριά, ψηλά–χαμηλά, ανάμεσα,
συστήματα αναφοράς. κέντρο, γύρω-γύρω, αρχή–μέση–τέλος, πριν–μετά, δεξιά–αριστερά.

Ενδεικτικές Δραστηριότητες (1.i) Α΄ Δραστηριότητες με τον Σπορίκο και τον Φουντούκο
• Δίνουν οδηγίες στο ζευγάρι τους, το οποίο αρχικά με ανοιχτά και μετά με κλειστά μάτι, μετακινείται από
το ένα σημείο στο άλλο για να βρει ένα κρυμμένο αντικείμενο, χρησιμοποιώντας διάφορα σημάδια ή (Σελίδες φυλλαδίου 4 - 5 και 6 - 7 )
στοιχία στον χώρο ως συστήματα αναφοράς (π.χ. δεξιά από το δέντρο, πίσω από την καρέκλα κ.λπ.
• Παρακολουθώντας ένα βίντεο με το σχολικό λεωφορείο που μεταφέρει μαθητές /-τριες στο νηπιαγωγείο, - Πού είναι οι φωλιές; (Αφήγηση γνωριμίας με τον Σπορίκο και τον Φουντούκο)
περιγράφουν τη διαδρομή που ακολουθεί το λεωφορείο σε σχέση με διάφορα στοιχεία του φυσικού ή Ο Σπορίκος είναι ένας σπουργίτης που γεννήθηκε πριν ένα χρόνο στην κεραμοσκεπή ενός μι-
δομημένου περιβάλλοντος (π.χ. περνάει μπροστά από το φαρμακείο και στρίβει δεξιά). κρού σπιτιού στην άκρη της πόλης. Τη μέρα που έσπασε το κέλυφος του αυγού του και βγήκε στον
• Χρησιμοποιούν τον χάρτη της Ελλάδας για να εντοπίσουν να σχεδιάσουν και να περιγράψουν τη διαδρο- κόσμο, βγήκαν και τα άλλα 4 αδελφάκια του από το δικό τους. Τα αδερφάκια του ήταν αυτά που τον
μή που χρειάζεται να κάνει το πακέτο που τους έχει αποσταλεί από ένα άλλο νηπιαγωγείο με το οποίο ονόμασαν Σπορίκο, γιατί του άρεσε να παίζει με τους σπόρους που μάζευε για τροφή η μητέρα τους.
συνεργάζονται για την κατασκευή ενός παιχνιδιού. Ο Σπορίκος, όπως όλο το σόι του, είναι πολύ κοινωνικός. Κάνει πολλή 1 - Πού είναι οι φωλιές;

παρέα με άλλα σπουργιτάκια και με άλλα πουλιά και ζώα του δάσους.
Πλησιάζει και κάνει παρέα ακόμα και με τους ανθρώπους, ιδιαίτερα τα
Οι έννοιες του χώρου ως σύστημα αναφοράς και προσανατολισμού παιδιά, αν και όλοι στο σόι του φοβούνται τους ανθρώπους.
Ο πιο συμπαθητικός φίλος του Σπορίκου κατάγεται από ένα είδος αρ-
Διδακτικές επισημάνσεις κετά απειλητικό για τους σπουργίτες. Πρόκειται για ένα σκιουράκι που ζει
Το παιδί, από τη γέννησή του, βιώνει τον κόσμο με το σώμα και όλες τις αισθήσεις του, ενιαίο, στο δάσος, κοντά στο σπίτι του Σπορίκου. Ο Σπορίκος από την πρώτη
ως μία ολότητα. Η ανάπτυξη της χωρικής αντίληψης στα πρώτα χρόνια της ζωής του, φαίνεται να μέρα που τον είδε πάνω σε μια φουντουκιά, εντυπωσιάστηκε από τη
συντελείται εμπειρικά, με αυθόρμητες δράσεις και με βιολογικούς όρους ύπαρξης στον χώρο. Οι φουντωτή ουρά του και τον ονόμασε Φουντούκο. Ο Φουντούκος ζει μέσα
κοινωνικές ανάγκες συνύπαρξης του παιδιού στον ίδιο χώρο με άλλους επιβάλλουν την κατάκτηση στην κουφάλα ενός δέντρου, δίπλα στο ρυάκι, στην άκρη του δάσους,
βασικών χωρικών εννοιών και συλλογισμών, αναγκαίων, τόσο για τον αυτοπροσδιορισμό, όσο και κοντά στο σπίτι του Σπορίκου. Είναι έξυπνος και γρήγορος. Σκαρφαλώνει
τον ετεροπροσδιορισμό του στον πεβάλλοντα χώρο. Η διαδικασία νοηματοδότησης των σχετικών πάνω στα δέντρα, κάνει άλματα μεγάλα, σκάβει μέσα στη γη και φαίνεται 4 Προσανατολισμός στον χώρο. Θέσεις και διευθύνσεις.
εννοιών, της ανάπτυξης του χωρικού συλλογισμού και της χωρικής αντίληψης αποτελούν εκπαιιδευ- να μη φοβάται κανέναν. Μόνο τους ανθρώπους φοβάται λίγο.
τικά ζητήματα μάθησης, δηλαδή, κοινωνικών, ψυχολογικών και νοητικών ενεργειών, οργανωμένων Στο κοντινό δάσος ζούνε κι άλλα πουλιά και ζωάκια, άλλα επικίνδυνα
και μη. κι άλλα ακίνδυνα. Ο Σπορίκος έχει συναντήσει μερικά από αυτά, όπως η
Οι οργανωμένες μαθησιακές δραστηριότητες Μαθηματικών στο Νηπιαγωγείο, σύμφωνα με Π.Σ., αλεπού, ο σκαντζόχοιρος, ο λύκος, ο λαγός κ.ά. Δεν γνωρίζει πού βρίσκο-
αποσκοπούν στην απόκτηση εφαρμόσιμων γνώσεων και δεξιοτήτων που να «πείθουν» τους μαθη- νται ακριβώς οι φωλιές τους, αλλά μπορεί να μαντέψει. Εσείς μπορείτε
τές και τις μαθήτριες για τη χρησιμότητα και την αξία τους, και με τον τρόπο αυτό, να διαμορφώνουν να μαντέψετε;
θετικές στάσεις και απόψεις, τόσο για τις μαθηματικές εμπειρίες που βιώνουν, όσο και γενικότερα (Πληροφορίες για τη ζωή του σπουργίτη και του σκίουρου, βλ. στο
για τα μαθηματικά. παράρτημα του βιβλίου αυτού.)
Η εμπλοκή των παιδιών στις σχετικές δραστηριότητες δεν πρέπει να περιορίζεται στην εμπειρική - Πού είναι οι φωλιές; (Παιχνίδι σε συνέχεια της αφήγησης)
απόλαυση του παιχνιδιού (κιναισθητικά, ακουστικά, ψηφιακά), αλλά και να ενθαρρύνονται να συμ-
μετέχουν με αναστοχαστική και αναλυτική ερμηνεία των εμπειριών τους. Για να μπορέσουν να περι- Οι μαθητές βρίσκουν τοποθεσίες με πιθανές φωλιές ζώων στην εικονο-
γράψουν θέσεις και διευθύνσεις στον χώρο, χρειάζονται κατάλληλες έννοιες και γλωσσικούς όρους γράφηση της σελίδας 7 του φυλλαδίου. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να πε- 5
ριγράφουν με ακρίβεια και με σωστό λεξιλόγιο τις θέσεις που στοχεύουν.
2 Με τον Σπορίκο και τον Φουντούκο, Δραστηριότητες Μαθηματικών για το Νηπιαγωγείο 3